Enkele dagen voor Werelddag tegen kanker (4 februari) heeft de Europese Commissie opnieuw de aandacht gevestigd op de schrijnende ongelijkheden die tussen landen blijven bestaan op het gebied van screening, behandeling, hoop op genezing, enzovoort. Veelzeggend blijft het sterftecijfer voor kanker, dat per EU-land sterk verschilt: van 195,4 in Cyprus tot 327,7 in Hongarije en 229 in België (leeftijdsgestandaardiseerd sterftecijfer, op basis van 100.000 mensen, gegevens van 2019).

De verschillen kunnen worden verklaard door verschillende blootstelling aan bepaalde risicofactoren (roken, vervuiling, zwaarlijvigheid, sedentaire levensstijl, enzovoort), maar ook door de uiteenlopende capaciteit van de verschillende gezondheidsstelsels om te zorgen voor een vroegtijdige opsporing, doeltreffende preventie of een adequate behandeling. België onderscheidt zich door een groot aantal faciliteiten voor radiotherapie in verhouding tot het aantal patiënten, maar die capaciteit wordt onvoldoende benut en ons land telt relatief weinig praktiserende artsen in vergelijking met andere landen.

Een en ander wordt gedetailleerd beschreven in de "nationale kankerprofielen" die zijn opgesteld voor 29 landen (de EU + IJsland en Noorwegen). Het is de bedoeling een stand van zaken op te maken, opgesteld met de hulp van de OESO, die eventueel als leidraad kan dienen voor nationale beleidsbeslissingen, aldus de Commissie woensdag.

België

Een van de goede punten voor België is dat de sterftecijfers voor kanker in ons land "tot de laagste in de EU behoren en tussen 2011 en 2019 aanzienlijk zijn gedaald. Dat geldt ook voor long- en colorectale kanker, die in België de meeste kankergerelateerde sterfgevallen per hoofd van de bevolking veroorzaken", aldus het verslag. Het "nationale kankerplan" van 2009 heeft de kwaliteit van de zorg verbeterd, en ons land zit aan de goede kant van het Europese gemiddelde voor verschillende belangrijke risicofactoren (roken, overmatig alcoholgebruik, overgewicht).

Er zijn echter nog verbeterpunten, zoals de vaccinatiegraad tegen het humaan papillomavirus, die in Wallonië en Brussel veel lager ligt dan in Vlaanderen. Wallonië en Brussel lijken ook achter te blijven bij het noorden van het land wat betreft de deelname van vrouwen aan de screening op baarmoederhalskanker. Die verschillen kunnen worden verklaard door verschillen in regionaal beleid.

Een andere bevinding is dat in België "de uitgaven voor kankerzorg tot de hoogste in de EU behoren" en zelfs in de top drie staan, met Duitsland en Nederland. Met andere woorden: kanker is erg duur voor de staat. Het gaat om naar schatting 522 euro per hoofd van de bevolking in 2018 als de uitgaven voor zorg en medicijnen (directe kosten) gecombineerd worden met productiviteitsverlies (indirecte kosten). De toenemende uitgaven voor nieuwe geneesmiddelen tegen kanker spelen hierbij een rol, aldus het verslag. Anderzijds geeft België minder uit aan preventie dan andere landen.

Kanker is de tweede belangrijkste doodsoorzaak in de EU. De ziekte is verantwoordelijk voor 26 procent van alle sterfgevallen. Hoewel de gezondheidszorg grotendeels in handen van de deelstaten blijft, heeft de EU het verbeteren van de kankerbestrijding tot een van haar prioriteiten gemaakt.

> 185.000 kankeroverlijdens vermeden voorbije 30 jaar