In 2024 werkte de Nederlandse huisarts gemiddeld 48u/week, vier uur meer dan in eerdere onderzoeken uit 2013 en 2018. Dat blijkt uit een grootschalig tijdsbestedingsonderzoek (1) van het Nederlandse Nivel. Deze extra werkuren vloeien vooral naar administratie, nascholing en praktijkvoering. Daarnaast is het verschil in werkuren tussen mannelijke en vrouwelijke huisartsen in 2024 weer geslonken. Wat groeiende administratie betreft ligt de parallel met België voor de hand. De werkgroep Kafka maakte een update.

De trend in Nederland is het sterkst zichtbaar bij praktijkeigenaars, die vaak ook verantwoordelijk zijn voor hun praktijkmanagement.

De Nederlandse huisartsenzorg kent de laatste jaren een toename van huisartsen in loondienst en vaste waarnemers (vervangers), en de zorgzwaarte binnen de eerste lijn stijgt. De toenemende complexiteit van zorgvragen en de verdere verschuiving van zorg naar de eerste lijn maken dat huisartsen meer taken op zich nemen, wat hun werkdruk verhoogt. Een fenomeen dat ook in ons land bekend is.

Opvallend is ook dat het verschil in werkuren tussen mannelijke en vrouwelijke huisartsen kleiner werd. Mannen werkten gemiddeld 50,7u/week, vrouwen 46,6u—een verschil van 4,1u. In eerdere jaren (2013 en 2018) bedroeg dat verschil respectievelijk 7,5 en 4,6u.

Blauwe Krokodil in drainage

Ook in België zien we een groeiende administratieve belasting en toenemende complexiteit in de eerste lijn. Dit onderzoek onderstreept de noodzaak om blijvend te investeren in ondersteuning en taakdifferentiatie binnen huisartsenpraktijken, om de kernrol van de huisarts duurzaam te kunnen blijven invullen.

De groeiende administratieve belasting in ons land wordt geregeld treffend geïllustreerd met de actie 'Blauwe Krokodil". Een sprekend voorbeeld diste huisarts Nicole Dekker nog op vorige week: een patiënte die bhij haar kwam aanzetten met de vraag van haar hospitalisatieverzekering voor een bewijs en voortgang van haar toestand (lymfedrainage). "Er was een overname geweest van haar dossier en misschien zouden ze de lymfedrainage die werd opgestart na een mastectomie met klieruitruiming, sinds 1999 (!), niet meer terugbetalen..."

"Ik gaf aan dat ik er ook heel kwaad van kan worden. Van vragen voor een (door onze ogen bezien) zinloos attest." Dokter Dekker vindt het onbegrijpelijk dat zowel patiënt als arts hier minstens 15 minuten moeten spenderen aan nutteloze verzekeringsadministratie want, zo constateert ze droog:

1) lymfoedeem kan ontstaan na een okselklieruitruiming. Dus blijkt het een chronisch probleem.
2) de spontane terugkeer van de lymfeklieren werd nog nergens geregistreerd. De kans op spontane terugkeer is dus nihil.

Geen sprake dus van een medisch probleem.

Werkgroep Kafka

De stuurgroep Kafka, hoe staat het daarmee? Het ASGB publiceerde vorige week een update van het geleverde werk van de stuurgroep, met daarin participatie van Jong Domus, ASGB, AADM en VAS die samen strijden de administratieve overlast voor (huis)artsen. 

Enkele verwezenlijkingen:

Attest voorafgaand aan brandweerproeven is in afschaffing
Tot nu toe was een attest van de (huis)arts vereist waarin werd verklaard dat de kandidaat “lichamelijk geschikt is om deel te nemen” aan de brandweerproeven. Dit attest was echter te vaag en en het is niet nuttig dat een huisarts tussenkomt om te bepalen of de deelnemer geschikt is om de proeven uit te voeren.

Mult-eMediatt
Mult-eMediatt is al geruime tijd beschikbaar voor het elektronisch versturen van getuigschriften arbeidsongeschiktheid uit uw medisch pakket naar de mutualiteiten en Medex. Stuurgroep KAFKA heeft structureel overleg met eHealth om de verdere uitrol te ondersteunen en aan te dringen op een vlotte en eenvoudige werking.

Weg met het paraplu-sportattest: kwaliteitsstandaard  sportgeschiktheidsonderzoek op komst
De sportattesten voor deelname aan sportclubs zijn bij huisartsen vaak goed gekend, en we ontvangen hierover regelmatig vragen. Dankzij een nieuw besluit van de Vlaamse regering kan er gelukkig een einde komen aan de vele onduidelijkheden rond dergelijke attesten.

Bijkomend notificatieformulier baarmoederhalskankerscreening: zinloze extra stap
Sinds 1 januari 2025 zijn er veranderingen in het screeningsschema voor baarmoederhalskanker, inclusief een verplicht notificatieformulier voor (huis)artsen. Dit formulier bevat echter dubbele informatie, wat volgens de Stuurgroep KAFKA leidt tot onnodige administratieve overlast.

(1) Het onderzoek liep bij 884 huisartsen in de periode november-december 2024. Via een mobiele app werd hun tijdsbesteding gedurende een week nauwgezet gevolgd aan de hand van willekeurige meldingen, aangevuld met enquêtes voor en na de meetweek. Hierdoor ontstond een nauwkeurig beeld van de werkverdeling tussen patiëntgebonden zorg, administratieve taken, opleiding en praktijkbeheer.