Infecties met het coronavirus SARS-CoV-2 beperken zich niet altijd tot de ademhalingswegen. Bij ernstig zieke Covid-19-patiënten kan het coronavirus zich verspreiden over het hele lichaam en andere organen zoals het hart, de nieren, de lever en de milt besmetten. Het oorspronkelijke virus kan daar dan zelfs muteren naar meer besmettelijke varianten.

Zo vonden onderzoekers van de Universiteit Gent en het UZ Gent (onder meer Prof. dr. Linos Vandekerckhove, foto) in samenwerking met het Jessa Ziekenhuis in Hasselt verschillende besmettelijke coronavirusvarianten terug in de organen van een overleden Covid-19-patiënt. Deze varianten hadden sterke gelijkenissen met de huidige Britse, Zuid-Afrikaanse, Braziliaanse en nertsvarianten. Nochtans was de patiënt al overleden lang voordat er rapporteringen waren over die nieuwe varianten.

Uitzonderlijke verspreiding doorheen het lichaam

De onderzoekers benadrukken dat de verspreiding van het coronavirus naar andere organen dan de longen uitzonderlijk is. Het afweersysteem van gezonde mensen bestrijdt het virus snel, zodat de patiënt geneest vooraleer het virus uit de longen kan “ontsnappen”.

Sommige mensen, zoals de kankerpatiënt die bestudeerd werd in deze studie, hebben echter afweerstoornissen, bijvoorbeeld omdat ze geneesmiddelen gebruiken die het afweersysteem ernstig onderdrukken. Deze patiënten kunnen niet goed vechten tegen het coronavirus, waardoor het virus lang in het lichaam aanwezig blijft en sterk kan vermeerderen.

Tijdens deze fase verandert het virus telkens een klein beetje waardoor nieuwe varianten kunnen ontstaan. Sommige nieuwe varianten kunnen makkelijker overgedragen worden, kunnen minder reageren op vaccinaties en kunnen mensen zelfs zieker maken.

Uit voorliggend onderzoek blijkt dat deze coronavirusvarianten zich al veel vroeger en op meerdere plaatsen tegelijk aan het ontwikkelen waren, waaronder ook in verschillende organen van een Belgische kankerpatiënt. In de longen, nieren, hart, lever en milt van deze Belgische patiënt werd bijv. een virus analoog aan de zogenaamde Britse variant teruggevonden.

Dit toont volgens de onderzoekers het belang aan van een goede opvolging van Covid-19 patiënten met afweerstoornissen. Daarnaast is ook een aangepaste therapie nodig. Een behandeling met een antilichaamcocktail zou van levensbelang kunnen zijn voor zulke patiënten.

Het is niet duidelijk of het virus in de organen van deze patiënt zich ook verder zou kunnen verspreiden naar andere personen. Indien dat inderdaad was gebeurd, hadden we misschien niet over de Britse variant, maar over de Belgische nier-variant gesproken, luidt het.

Dit onderzoek is recent gepubliceerd door Nature Communications (10.1038/s41467-021-26884-7)