In de aanloop naar de stemming over het rapport van de bijzondere commissie Kankerbestrijding, hebben de leden van het Europees Parlement een debat gevoerd over de aanpak van kanker in Europa. De Franse liberale Véronique Trillet-Lenoir stelde in het halfrond in Straatsburg het resultaat van anderhalf jaar studiewerk en hoorzittingen met experten voor.

Er werden beleidsaanbevelingen opgesteld, maar de commissie wil vooral een duidelijk politiek signaal sturen naar de Europese Commissie en naar de lidstaten. Die laatste hebben bijna de volledige bevoegdheid over hun gezondheidsbeleid in eigen handen.

"Veertig procent van de kankers is te vermijden", zei PS-Europarlementslid Marie Arena tijdens het debat. Zij en Cindy Franssen (CD&V) zijn de twee Belgische leden van de bijzondere commissie. Europese burgers hebben geen gelijke toegang tot de screening en de behandeling van kanker, en ook hun overlevingskansen zijn niet gelijk verdeeld. "De kans om kanker te overwinnen kan tussen twee EU-landen tot 25% verschillen", haalde Trillet-Lenoir aan tijdens haar voorstelling van het eindrapport. "Dat is onaanvaardbaar."

De Europese Commissie heeft de strijd tegen kanker bij haar prioriteiten voor deze legislatuur geplaatst, ook al zijn de lidstaten in grote mate bevoegd voor volksgezondheid. "Maar als we de coronapandemie voor één zaak dankbaar mogen zijn, dan is het dat de focus op een eengemaakt Europees gezondheidsbeleid gelegd werd - dat is tenminste wat de burgers nu vragen", zei Hilde Vautmans (Open Vld), die plaatsvervangend lid is van de commissie.

Zij wil dat er ook aandacht gaat naar kankers die kinderen treffen. Volgens Vautmans sterven in de Europese Unie elk jaar 6.000 kinderen aan de gevolgen van kanker. Het debat werd dinsdag niet toevallig op Wereldkinderkankerdag gevoerd.

Mobiele app

Vautmans bepleit de ontwikkeling van een mobiele app, die patiënten of hun ouders de weg kan tonen naar de plaats waar hun specifieke kanker het beste behandeld kan worden in Europa. "We moeten de toegang tot behandelingen vereenvoudigen, over de nationale grenzen heen", zei Vautmans tijdens het debat.

Het rapport van de bijzondere commissie lijst aanbevelingen en adviezen op die betrekking hebben op het onderzoek naar kanker, op preventie, vooral wat betreft de consumptie van tabak en alcohol (zo wordt bijvoorbeeld gepleit voor een verbod op de sponsoring van sportclubs en -activiteiten door alcoholmerken, wat onder de commissieleden voor fel debat heeft gezorgd), maar ook op screening, behandeling en leven na kanker.

België veruit slechtste leerling

Wat dat laatste element betreft, blijkt België een van de slechts vier Europese landen te zijn (samen met Frankrijk, Nederland en Luxemburg) waar er een 'recht op vergeten' bestaat voor genezen kankerpatiënten, zodat ze geen nadelige gevolgen van hun medisch verleden meer ervaren wanneer ze een verzekeringscontract of een banklening moeten afsluiten. Het eindrapport pleit voor een veralgemening van dit principe in heel Europa. Op EU-niveau zouden gemeenschappelijke normen kunnen worden ingesteld in het kader van de consumentenbescherming.

Voor de behandeling van kanker moet volgens de commissieleden het voorbeeld gevolgd worden van de manier waarop de coronavaccins aangepakt werden. De aankoop daarvan werd op Europees niveau onderhandeld. "Gemeenschappelijke beoordeling, gezamenlijke aankoop, overleg bij de aanpak van tekorten, de ontwikkeling van innovaties via de tussenkomst van HERA (de nieuwe Europese gezondheidsautoriteit, red.)", somde rapporteur Trillet-Lenoir op. "Deze samenwerking op het vlak van medicinale behandeling is vooral nodig in de context van weesgeneesmiddelen, dus voor het behandelen van zeldzame kankers en van kinderkankers."

Vanavond wordt over de amenderingen van het commissierapport gestemd, woensdag stemt de plenaire vergadering over het volledige rapport.