In 2019 is het 100 jaar geleden dat professor Jules Bordet de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde in ontvangst mocht nemen voor zijn waaier aan belangrijke ontdekkingen rond immuniteit. Aanleiding voor het gelijknamige instituut om dieper in te gaan op de historische banden met deze uitzonderlijke wetenschapper.

"Deze banden gelden vandaag onverminderd, via ons moderne onderzoek rond immunologie. Immuniteit staat centraal in ons onderzoek", luidt het. 

In 1919 kreeg Bordet als eerste Belg de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde, als bekroning voor zijn belangrijke ontdekkingen inzake immuniteit. Zijn onderzoek, samengebundeld in zijn ‘Traité de l’Immunité dans les maladies infectieuses’, toonde aan dat het organisme antilichamen aanmaakt om te reageren op het binnendringen van vreemde elementen (microben, cellen of stoffen) in ons organisme.

Deze antistoffen zijn in staat zich vast te zetten op de vreemde elementen en ze te vernietigen dankzij een complement dat van nature aanwezig is in het bloed: alexine. Met deze ontdekking legde Jules Bordet de basis voor de humorale immuniteit, de verdediging van ons organisme door de gezamenlijke werking van het complement en de antistoffen.

Hij maakte duidelijk hoe microben worden vernietigd bij gevaccineerde subjecten.

Historische banden

In 1894 ging de nog jonge ULB-arts Jules Bordet aan de slag in het Institut Pasteur in Parijs. Hij onderzocht er de mechanismen van bacteriolyse, de vernietiging van bacteriecellen. In 1901 - amper 31 jaar oud - richtte hij in Brussel het Institut Pasteur du Brabant op. Hij zette er zijn onderzoek in microbiologie voort, en bleef tot 1935 houder van de leerstoel bacteriologie van de faculteit geneeskunde van de ULB.

In 1919 ontving hij de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde voor al zijn werk met betrekking tot de immuniteit. Vanaf 1924 zetelde hij in de wetenschappelijke directie van het Centre des Tumeurs in het Brugmannziekenhuis in Brussel. In 1939 werd in Brussel het eerste nationale centrum voor kankerbestrijding geopend. Dit centrum werd genoemd naar deze uitzonderlijke geleerde, de pionier in het tumoronderzoek: het Jules Bordet Instituut.

Jules Bordet wees de weg voor het huidige onderzoek in de immunologie De ontdekkingen van prof. Jules Bordet op het domein van de immunologie vinden nog altijd weerklank in het moderne immunologieonderzoek zoals het vandaag nog op grote schaal wordt gevoerd in het Jules Bordet Instituut.

Dat onderzoek ligt aan de basis van de immuuntherapie, een behandeling die onder andere de ‘mobilisering’ beoogt van de eigen immuunverdediging van de patiënt, namelijk het aanvallen en vernietigen van de kankercellen. De immuuntherapie verhoogt de overlevingskans van bepaalde patiënten terwijl ze vermoedelijk minder schadelijk is voor het organisme dan de chemotherapieën. De immuuntherapie heeft al revolutionaire resultaten getoond voor de toestand van patiënten die kampen met onder meer huid-, long-, blaas- en nierkanker, besluit het instituut.